Makryna Mieczysławska, niegdyś męczennica sławna w całej Europie, figura cierpienia narodu i świętości, wiele lat po śmierci zdemaskowana jako oszustka, dziś jest prawie zupełnie zapomniana.

Bohaterka utworów Słowackiego i Wyspiańskiego powraca w nowej, XXI-wiecznej odsłnie. Dehnel, mistrz apokryfu i parafrazy, przedstawia dwie przeplatające się spowiedzi Makryny. W pierwszej, oficjalnej, jest torturowaną przez Moskali przeoryszą zakonu unickiego, cudotwórczynią i prorokinią, w drugiej, prywatnej - Iriną Wińczową, bitą, żyjącą w nędzy żoną alkoholika, która żeby przetrwać, musi zmyślić atrakcyjną historię. I okazuje się w tym zaskakująco skuteczna!

Przez jej wyznania przewija się plejada sławnych postaci. Najważniejsza jest jednak sama bohaterka: całe życie upokorzana i dręczona, znajduje w sobie siłę, by wykorzystując kościelno-narodowe fantazmaty, uzyskać wreszcie należny szacunek i współczucie.

Gnój jest historią rodzinnego piekła, opowiadaną przez dziecko, które ma już to wszystko za sobą, potrafi zdobyć się na dystans, ale z jakichś przyczyn dzieckiem być nie przestało.